សុជីវធម៌

                  ១. លំនាំសុជីវធម៌   

    សុជីវធម៌ជាពាក្យមកពីរភាសាសំស្រ្កឹត និងបាលីគឺជាចំណេះដឹងពីរ សណ្ដាប់ធ្នាប់  ការដឹងប្រមាណ គួរសម ច្បាប់ជីវិតល្អ ឫ របៀបរស់នៅសមរម្យ មានសុជីវធម៌ បានដល់លំនាំរស់នៅសមរម្យជាមនុស្ស ដែលប្លែកពីការរស់នៅ​របស់សត្វតិរិច្ឆាន ។​ សង្គមមនុស្សប្រៀបដូចជារុក្ខជាតិមួយដើម រីឯវឌ្ឍនធម៌ អាចារ្យធម៌ វប្បធម៌​

​សីលធម៌ និង​ ចរិយាធម៌ដូចជា ឫស គល់ មែក ធាង និងមានដីជីជាតិ​ ។ម្យ៉ាងទៀតសសុជីវធម៌ដូចជាទ្រង់ទ្រាយរាងរៅសមរម្យរបស់រុក្ខជាតិនោះ ។

           ធម្មតារុក្ខជាតិ​ល្អដែលដុះលើដីមានជីជាតិល្អ តែងមានការលូតលាស់ល្អ

ណាស់គួអោយចង់គយគន់ ប៉ុន្តែបើឫស គល់ មែកធាង រុក្ខជាតិនោះមានការ
លូតលាស់មិនស្របស្រួលស្មើគ្នាទេ គឺខ្លះវែង ខ្លះខ្លី ខ្លះពុក ខ្លះស្្វិត ខ្លះទៀតវៀច ខ្លះត្រង់ 
នោះគេនិយាយថា ឈើនេះលូតលាស់ល្អណាស់់ ប៉ុន្តែច្រង៉េងច្រង៉ាងមិនគួរឲ្យចង់
គយគន់សោះ ។  
           ២. អ្វីទៅជាសុជីវធម៌

             សុជីវធម៌គឺជាច្បាប់ជីវិតដ៍ល្អប្រពៃ​ ឬ​លំនាំរស់នៅសមរម្យមានន័យខ្ពស់

ជាងសុភាវធម៌ គឺជាភាពសមរម្យដែលភាសាសាមញ្ញនិយាយថាសុភាពរាបសារ ។

          សុជីវធម៌ខ្មែរយើងផ្សារភ្ជាប់ជាមួយគន្លងព្រះពុទ្ធសាសនាផងដែល មនុស្សដែលលលលលលមានសុជីវធម៌គឺជាមនុស្សដែលទទួលការអប់រំ សណ្ដាប់ធ្នាប់ល្អ សមរម្យ ស្លូតបូត ថ្លៃថ្នូរពិតប្រាកដ មិនមែនគ្រាន់តែល្អគួរសម រាបសារនៅចំពោះជនណាម្នាក់ តែមួយភ្លែតនោះទេ ។

           ៣. កំណើតសុជីវធម៌

             សុជីវធម៌កើតមកពីមនុស្សប៉ុន្តែមិនមែនចំពោះតែមនុស្សចេះដឹង

គំនិតជ្រៅជ្រះ ជាអ្នកមានបុណ្យស័ក្ត ជាអ្នកមានទ្រព្យសម្បត្តិនោះទេ ជនណាក៍អាច

មានសុជីវធម៌បានដែលអោយតែបានទទួលការអប់រំ ពីអ្នកមានសុជីវធម៌ដូចជា  លោកគ្រូអ្នកគ្រូ ឪពុកម្ដាយ ចាស់ព្រឹទ្ធាចារ្យ ព្រោះពួកគាត់ធ្លាប់ឆ្លងកាត់ហើយ ។​​

ជនខ្លះមានចំណេះដឹងខ្ពង់ខ្ពស់មានបុណ្យស័ក្ដិ មានទ្រព្យសម្បត្តិស្ដុកស្ដម តែគ្មាន

សុជីវធម៌ទាស់តែសោះជននបណ្ដោយខ្លួនអោយទៅជាបន្លាអោយក្លាយជាសត្វខ្លា

នាំអោយឬំខានដល់អ្នកដទៃ ៕

ការគោរពរបៀបខ្មែរ

            ១. ពេលវេលា

               ការគោរពគេធ្វើឡើងនៅពេលជួបគ្នាដំបូង និង ពេលជួបគ្នាត្រលប់ទៅវិញ។

            ២. ការសំពះ

               ការសំពះអ្នកមានអាយុ ឬ ឋានះស្មើគ្នា គឺយកបាតដៃទាំងពីរផ្គុំគ្នាដោយ

យកម្រាមមេដៃដាក់ត្រឹមទ្រូង ហើយអោនក្បាលបន្តិចដោយនិយាយថា ជំរាបសួរ ឬ សួស្តី ។ នៅពេលត្រលប់ទៅវិញយើងធ្វើកាយវិការដដែលតែត្រូវដូរពាក្យពីរ ជំរាបសួរ ទៅជា ជំរាបលារ​វិញ ។

                ការសំពះអ្នកមានអាយុច្រើនេជាង ឬ ឋានះខ្ពស់ជាង គឺត្រូវយកម្រាមដៃទាំង

ពីរដាក់ត្រឹមចង្កាហើយអានក្បាលបន្តិចរួចនិយាយថា ជំរាបសួរ ពេលត្រលប់ទៅវិញយើង

ធ្វើដូចបេលជួបគ្នាដំបូងតែត្រូវនិយាយថា ជំរាបលាវិញ ។

                ការសសំពះចំពោះអ្នកមានគុណ ឬ​ ចាស់ព្រឹទ្ធាចារ្យ​ គឺយើងត្រូវយកបាតដៃ

ទាំងពីផ្គុំគ្នាដោយយកម្រាមដៃដាក់ត្រឹមចុងច្រមុះ រួចអោនក្បាលបន្តិច​ ហើយនិយាយថា ជំរាបសួរ នៅពេលលាគេត្រលប់មកវិញយើងត្រូវធ្វើកាយវិការដដែលគ្រាន់តែប្ដូរមក

និយាយថា ជំរាបលាវិញ ។

        ការគោរពចំពោះព្រះសង្ឃ និង ព្រះមហាក្សត្រ យើងត្រូវយកបាតដៃទាំង

ពីរផ្គុំគ្នា ដោយដាក់ម្រមដៃ ត្រឹមប្រជុំចិញ្ចើម រួចអោនក្បាលបន្តិចដោយនិយាយ

ថា សូមក្រាបថ្វាយបង្គំ (ការគោរពខាងលើយើងធ្វើនៅទីកន្លែង ឬ ពេលដែលព

ព្រះសង្ឃគង់ឈរ ឬ និមន្ត និងពេលព្រះមហាក្សត្រយាងមកដល់​) ។ ពេលខ្លះយើង

ត្រូវធ្វើការគោរពដោយលត់ជង្គង់ ឬ អង្គុយបត់ជើង ហើយអោនក្បាលឲ្យទាប ដាក់ ដៃឲ្យរាបនៅពេលដែលព្រះសង្ឃ ឬ ព្រះមហាក្សត្រគង់អង្គុយ ។

                  ការសំពះបួងសួងចំពោះ ទេវតា ឬ វត្ថុស័ក្តសិទ្ធ យើងត្រូវលើកដៃទាំងពីរ

ប្រណម្យដោយយកម្រាមដៃទាំងពីរដាក់ត្រឹមជើងសក់ រួចហើយយើងនិយាយបន់

ស្រន់ រឺ បួងសួងដោយអាកប្បកិរិយាស្ងប់ស្ងាត់ រឺ នឹកពាក្យពេចន៍ទាំងនោះក្នុងចិត្ត ។

            ៣. ការគោរពផ្សេងៗ

              ​ នៅពេលខ្លះយើងត្រូវឆ្លងកាត់់មុខចាស់ទុំ ឬ ក្រុមមនុស្សច្រើនយើងគ្រាន់​តែនិយាយថា សុំទោស រួចធ្វើដំណើរអោនរហូតដល់ឆ្លងផុត ។ យើងអាចលើកគ្រវី

បាតដៃខាងស្ដាំបន្តិចជាសញ្ញាថា សួស្ដី នៅពេលដែលយើងកំពុងបំពេញភារកិច្ចអ្វី

មួយចាំបាច់។​ យើងក៍អាចគ្រាន់តែអោនក្បាលងក់ដាក់គ្នាបន្តិចនៅពេលដែលយើងកំពុងតែ ជិះម៉ូតូ ឬ ជិះកង់ ៕

                 

    

Read More

តែងសេចក្ដី

ប្រធាន :គេថា"វាសនាអាក្រក់របស់មនុស្សបណ្ដាកមកពីការត្រួសត្រាយផ្លូវដោយខ្លួនឯងផង និង កត្តាសង្គមផង​ " ចូរបកស្រាយដោយលើកឧទាហរណ៍ក្នុងអក្សរសិល្ប៍មកបញ្ជាក់ឲ្យបានក្បោះក្បាយ។

សេចក្ដីអធិប្បាយ

               មនុស្សគ្រប់រូបរស់នៅលើសកលលោកសន្និវាសយើងនេះតែងតែមានវាសនាប្លែកៗគ្នា។ អ្នកខ្លះរស់នៅប្រកបដោយសេចក្ដីសុខសុភមង្គល ចំណែកខ្លះទៀតជីវិតជួបនិងការលំបាកលំបិនក្រីក្រ ទុក្ខវេទនា អពមង្គលគ្រប់បែបយ៉ាង។ អាស្រ័យហេតុនេះហើយទើបគេថា"វាសនាអាក្រក់របស់មនុស្ស

បណ្ដាលមកពីការត្រួសត្រាយផ្លូវដោយខ្លួនឯងផង និង កត្តាសង្គមផង"។

                 តើវាសនាអាក្រក់របស់មនុស្សបណ្ដាលមកពីការត្រួសត្រាយផ្លូវដោយខ្លួនឯង​​ និង កត្តាសង្គមបែបណាខ្លះ ?

                  ដើម្បីជាជំនួយដល់ការបកស្រាយបំភ្លឺចំពោះមតិខាងលើជាបឋមយើងគម្បីស្វែងយល់នូវពាក្យ

"វាសនា"ជាមុនសិន។ វាសនាមានន័យថា ភព្វសំណាង ព្រេងសំណាង ។ គំនិតប្រធានចង់បង្ហាញថា ភព្វសំណាងអាក្រក់របស់មនុស្សបណ្ដាលមកពីការត្រួសត្រាយផ្លូវដោយខ្លួនឯង​ផង និង កត្តាសង្គមផង​។

                   ជាការពិតណាស់វាសនាអាក្រក់របស់មនុស្សដែលបានជួបប្រទះពុំមែនមានអាទិទេពណាជា

អ្នកកំណត់ឲ្យនៅជោគវាសនារបស់អ្នកទាំងនោះទេ ។ លទ្ធផលអាក្រក់ទាំងនេះវាផ្ដើមចេញពីកត្តាខ្លួនឯង

ជាអ្នកប្រព្រឹត្ត ជាអ្នកប្រតិវត្តិតែប៉ុណ្ណោះ ។ ជាក់ស្ដែងនៅក្នុងរឿង ថៅកែចិត្តចោរតសកុងឡានឈ្មោះ​ ហំ
 ដែលមានវាសនាធ្លាក់ខ្លួនទៅជាទណ្ឌិតគឺអាស្រ័យដោយការប្រព្រឹត្តខុសរបស់គាត់ខ្លួនឯងដែលល្មើសនិង

ចរាចរដោយចេតនាបើកឡានទៅបុកឡានឈ្នួលរបស់ថៅកែ អុងប៉ាងហុងលី ធ្វើឲ្យអ្នកដំណើរស្លូតត្រង់

ត្រូវបាត់បង់ជីវិតបីនាក់ និង ច្រើននាក់ទៀតត្រូវរងរបួស ។ ជាមួយគ្នានេះដែរស្នាដៃអក្សរសិល្ប៍​ រឿង

ព្រះអាទិត្យថ្មីរះលើផែនដីចាស់ បានលាតត្រដាងពីជីវិតវេទនា ខ្លោចផ្សាររបស់ សួន សម អាស្រ័យដោយ

គាត់ខ្លួនឯងជាអ្នកសាងដែរ ។ ក្នុងជីវិតជាកម្មករចល័តនៅទីក្រុង សម បានជួបនូវសភាពនៃជនដែលមាន

ជីវភាពក្រីក្រ​ ។ ចំណុចនេះក៍ដោយសារគាត់ចាកចោរភូមិកំណើត បោះបង់នូវការងារបង្កបង្កើតផលហើយ

មករស់នៅផ្សងព្រេងជាជនជំណាកស្រុកចំណូលក្រុម ។ ជាមួយគ្នានេះដែល សម បានផ្លាស់ប្ដូរមុខរបរ

របស់ខ្លួនជាច្រើនលើជាច្រើនសារដោយសារគុណធម៌រហូតធ្វើឲ្យខ្លួនគ្មានរបរធ្វើបន្ត ហើយបានលួចឆក់

កាបូបពីឧកញ៉ា សំបូរសម្បត្តិ នៅមុខរោងកុនភាពយន្តតារា ។ រង្វាន់ដែល សម ទទួលបានគឺត្រូវជាប់គុក

ចំនួនប្រាំមួយខែ​។លើសពីនេះតៀតនៅក្នុងរឿង ទុំទាវ បានបង្ហាញថាតួអង្គទុំត្រូវស្លាប់យ៉ាងអណោចអធម

ដោយសារតែទុំខ្លួនឯងបានទៅស្រលាញ់នាងទាវក្នុងពេលខ្លួននៅជាសង្ឍនៅឡើយ។ ប្រការនេះចង់និយាយ
ថាទុំទៅស្រលាញ់ស្រី វាខុសនិងច្បាប់សាសនារូចទៅហើយ។ ប្រការមួយទៀត ទុំបានលួចសឹក្ខនិងដំបូកខុស
បណ្ដាំគ្រូ ។ ជាងនេះទៀតទុំបានផឹកស្រាស្រវឹងជោគជាំ ពុំព្រមបង្ហាញព្រះរាជសាររបស់ព្រះរាជាទេ ហើយ
បែរជាចូលរោងការអូសដៃនាងទាវមកអោបថើប ជាហេតុនាំឲ្យ ម៉ឺន ងួន និងបក្សពួកបានយកទុំទៅសម្លាប់
នេះបញ្ជាក់ឲ្យឃើញថាសេចក្ដីស្លាប់របស់ទុំគឺខ្លួនឯងជាអ្នកសាងតែប៉ុណ្ណោះ ។
             វិភាគរកប្រភពហេតុផលដែលផ្ដល់ឲ្យមនុស្សរឺតួអង្គក្នុងស្នាដៃអក្សរសិល្ប៍ជួបនិងវាសនាអាក្រក់
នោះគឺបណ្ដាលមកពីកត្តាសង្គមផងដែរ ដែលបានបន្សល់នូវវិបត្តិនោះឲ្យមនុស្សជាតួយ៉ាងវាសនាអាក្រក់
របស់ប្រជារាស្រ្តខ្មែរនៅក្នុងរឿង ភូមិតិរច្ឆានបានទទួលនូវទណ្ឌកម្មត្រូវគេដាក់ច្រវ៉ាក់ ខ្នោះ ត្រូវគេបាញ់
សម្លាប់ដោយអយុត្តិធម៌ ពិសេសអ្នកភូមិក្រាំលាវត្រូវគេហៅភូមិតិរច្ឆាននោះ​ពុំមែនជាវាសនាដែលជនជាតិ
ខ្មែរទាំងនោះសាងឡើង គឺដោយសារសសង្គមជាតិបារាំងសម័យនោះជាអាណាព្យាបាលក្លែងក្លាយទើបធ្វើ
ឲ្យរាស្រ្តខ្មែរទទួលតែទុក្ខវេទនាបែបនោះ ។ ម្យ៉ាងទៀតបើក្រឡេកមើលទំព័រអក្សរសិល្ប៍ រឿងគូលីកំនែន
វាសនាអាក្រក់របស់ តាង៉ែត យាយម៉ុក និងនាងហេងក៍ដូចជា អន្ទិត អិន ក៍មានប្រភពសង្គមជាអ្នកកំណត់
ដែរ ។​ ជាមួយគ្នានេះដែរបើកុំតែមានបញ្ហាកំនែន ក៍ដូចជាឥរិយាបថពុំប្រពៃររបស់ មេឃុំផាន់ ចៅហ្វាុស្រុក
និងអសន្តិសុខសង្រ្គាមចក្រពត្តិក៍មិនធ្វើឲ្យ លឹម ព្រាត់ប្រាស់ ឪពុកមា្ដយស្លាប់ចោរក៍ដោយសារតែកំនែន
បង្ខិតបង្ខំ អន្ទិតអិនឲ្យទៅធ្វើការងារទាំងឈឺនៅពោចិនតុង រហូតស្លាប់ខ្លួនដែរ ។
               សរុបសេចក្ដីមកឃើញថា វាសនាអាក្រក់របស់មនុស្សបណ្ដាលមកពីការត្រួសត្រាយផ្លូវដោយ
ខ្លួនឯង និងកត្តាសង្គមពិតប្រាកដមែន ។
                ដូចដែលបានស្រាយបភ្លឺខាងលើអាចយើងសន្និដ្ឋានបានជាចុងក្រោយថា ទស្សន:ប្រធានមាន
គំនិតសុទិដ្ឋិនិយមក្នុងមាគា៌អប់រំឲ្យយើងចេះកំណត់នូវជោគវាសនារវស់ខ្លួន និងតម្រូវឲ្យមនស្សចេះ
ត្រិះរិះប្រកបដោយវិចារណញាាណមកជាមូលដ្ឋានក្នុងការសម្រេចកិច្ចការ សាងវាសនារបស់ខ្លួន កុំឈរលើ
ភាវគតិ កុំជឿលើព្រំលិខិត និងកុំដើរតាមផ្លូវដែលនាំជីវិតឆ្ពោះទៅរកអពមង្គលនោះឲ្យសោះ ។
                ក្នុងនាមខ្ញុំជាសិក្សានុសិស្សត្រូវខិតខំប្រឹងប្រែងរៀនសូត្រឲ្យមានចំណេះដឹង ដើម្បីសាងជីវិតឲ្យ
មានសុភមង្គល ហើយទទួលបានជោគជ័យក្នុងជីវិត ៕

Read More

៩ចំនុនដើម្បីក្លាយជាអ្នកឧស្សាហ៍ធ្វើការងារ

          គ្មាននរណាម្នាក់កើតមកហើយមិនធ្វើអ្វីសោះនោះទេ។ការងារគឹជាអាជីពសំខាន់ណាស់ សំរាប់ជីវិតបុគ្គលម្នាក់ៗ។នៅពេលដែលអ្នកចង់ដាក់ធ្វើការមិនថានៅតាមស្ថាប័នរដ្ធ ឬ ឯកជកទេគេតែងតែចង់បាននូវ បុគ្គលិកដែលឧស្សាហ៍ព្យាយាមចិត្តអំនត់ស្មោះត្រង់និង យកចិត្តទុកដាក់ ចំពោះការងារ។៩ចំនុចខាងក្រោមនេះគឺជាគន្លឹះដើម្បីក្លាយ ជាអ្នកឩស្សាហ៍ ធ្វើការងារ ៖

    ១.ចាប់ផ្ដើមពីកុមារភាពៈ នេះគឺជាផ្នែកដ៍ធំមួយនៃការរៀនអោយក្លាយជាអ្នកឩស្សាហ៍​​​ ធ្វើការងារហើយប្រសិនបើអ្នកឆាប់ចាប់ផ្ដើមនោះអ្នកនឹងរៀនច្រើនអំពីវាកាន់ប្រសើរឡើង។

   ២.ស្នើរសុំការជួយៈ ក្នុងនោះប្រសិនជាមិនយល់អ្វីមួយត្រូវតែសួរនិងទទួលការជួយពី អ្នកដទៃ ឬក៍ការណែនាំ។​ ហើយបើសិនជាអ្នកដទៃត្រូវការជួយ ពីអ្នកគប្បីជួយគេវិញ​ទៅតាម​លទ្ធភាព។

    ៣.កុំអត្មានិយមៈ បើសិនជាអ្នកជាមនុស្សអាត្មានិយមអ្នកនឹងមិនអាចក្លាយជា​មនុស្ស​​ឩស្សាហ៍ធ្វើការបានទេ។ អ្នកគួរតែគិតដល់អ្នកដទៃនៅពេលដែលអ្នកកំពុងធ្វើការ។

    ៤.លើកទីមួយមិនជោកជ័យត្រូវព្យាយាមទៀតៈ​​​ ង្នកគួរតែជាមនុស្សព្យាយាមមិនត្រូវ​បោះបង់​អ្វីដ៍ងាយនោះទេពីព្រោះវាជាផ្នែកដ៍ធំមួយដើម្បីអោយអ្នកក្លាយជាមនុស្សឧស្សាហ៍​គឺមិនត្រូវ​បានបរាជ័យទេព្រោះវាជាមធ្យោបាយអោយសំរេចបានជោគជ័យ។ គួរតែគិតនៅ​ក្នុង​​​ចិត្តថា​​​​​(ខ្ញុំអាចធ្វើបាន)រាល់អ្វីដែលអញនកកំពុងធ្វើ។

​    ៥.ចែករំលែកគំនិតរបស់អ្នកៈ​ ក្នុងករណីដែលអ្នកមានគំនិតអំពីគំរោងអ្វីមួយគួរតែ
ចែករំលែក​មនស្សតែងតែធ្វើការចែករំលែកនូវគំនិតថ្មីៗអំពីគំរោងអ្វីមួយ។ គំនិតរបស់អ្នក
 អាចដឹកនាំអ្វីមួយដែលមិនគួរអោយជឿហើយអាចបង្កើនការគិតរបស់អ្នកទៀតផង។

     ៦.ឧស្សាហ៍ដូចអ្នកដទៃៈ មានមនុស្សដែលឧស្សាហ៍ព្យាយាមជាច្រើនជុំវិញខ្លួនយើង។អ្នកគួរព្យាយាមធ្វើសកម្មភាពអោយស្រដៀងទៅនឹងនរណាម្នាក់ដែលគិតថាគេជាមនុស្ស​ដែលឧស្សាហ៍ធ្វើការ។ធ្វើបែបនេះអ្នកនឹងរៀនពីគេនូវចំនុចដែលខ្លួនអ្នកមិនទាន់មាន។

​​​​​    ៧.ពេលណាមួយដែលទទួលបានត្រូវតែបន្តធ្វើៈ ខណៈដែលអ្នកចាប់ផ្ដើមធ្វើការហើយ​​​ដល់ចំនុចដែលពិបាកបំផុតនោះត្រូវព្យាយាមបន្តត្រូវធ្វើការងារដែលគិតថាលំបាកនោះអោយ​ប្រសើរឡើងហើតខិតខំបន្ថែមទៀតនោះអ្នកនឹងបានសំរេច។

    ៨.ជឿជាក់លើខ្លួនឯងៈ អ្វីដែលយើងគួរដឹងនោះគឺមនុស្សម្នាក់ៗអាចកើតមកជាមនុស្ស ឧស្សាហ៍​ធ្វើការបានគ្រប់ៗគ្នា។ក្នុងរាង្គមនុស្សគឺមានបញ្ញាការគិតខុសប្លែកពីគ្នាដែរ។

 
​   ៩.អ្នកឧស្សាហ៍ធ្វើការៈ​​ គឺប្រើកំលាំងធ្វើការច្រើនជាងអ្នកដែលប្រើគំនិតបញ្ញា។​​​ ​​

ប្រើគំនិតបញ្ញា ប្រើគំនិតបញ្ញាហៅថាធ្វើការដោយឆ្លាតវៃ ៕​សូមអរគុណ !!!

​​​​​                                        ​                      រៀបរៀងដោយ (CAMHR.COM)

Read More